Rodzimowierstwo - Rodzima Wiara Słowian

RODZIMOWIERSTWO - RODZIMA WIARA - SŁOWIANOWIERSTWO 

Rodzimowierstwo – to system wierzeń etnicznych (zarówno minionych jak i współczesnych – w tym część rekonstrukcji – zawsze jednak nawiązujących do konkretnego systemu wierzeń etnicznych) odwołujących się zazwyczaj do tradycji przedchrześcijańskich. Zespół poglądów opartych na mitologii i wierzeniach lokalnej społeczności, w obrębie danej grupy kulturowej lub etnicznej (rodzimowierca – wyznawca wiary rodzimej, etnicznej). 

Symbole wiar rodzimych

Termin ten znaczeniowo wywodzi się po części z pejoratywnie nacechowanych przez chrześcijaństwo określeń: pogaństwo, neopogaństwo. Pojęcie powstało ze złączenia dwóch słów: „wiara” w znaczeniu zespołu zasad, na których opiera się pogląd na świat oraz „rodzima” czyli właściwa danej społeczności, regionowi – pochodząca z danego narodu, plemienia, ojczyzny, macierzy, domu, miejsca, itd. We współczesnym znaczeniu do powszechnego użytku trafiło najpóźniej na przełomie XX i XXI wieku, pierwotnie na określenie tradycji słowiańskiej (jako pojecie zasadniczo będące właściwe językom słowiańskim), ostatecznie również na określenie pozostałych wierzeń wywodzących się z przedchrześcijańskich tradycji etnicznych (słowiańskiej, celtyckiej, pruskiej itd.) – stąd późniejsza konieczność doprecyzowanie przymiotnikiem, np. rodzimowierstwo słowiańskie. 

W Polsce, w okresie powojennym, pojawiło się kilka ruchów odwołujących się do rodzimowierstwa słowiańskiego – tradycji słowiańskich sprzed chrystianizacji, np. Rodzimy Kościół Polski, Rodzima Wiara, Zachodniosłowiański Związek Wyznaniowy „Słowiańska Wiara”, Polski Kościół Słowiański, Zadruga i wiele innych mniej lub bardziej formalnych. Do tradycji indoeuropejskiej odwołuje się Klan Ausran. 

W kręgach kultury germańskiej najczęstszą gałęzią rodzimowierstwa jest mitologia nordycka i Ásatrú. Na obszarach gdzie przebywali Celtowie powstał np. neodruidyzm związany m.in. z odradzanym rytuałem kręgu Gorsedd. 

Największy powrót do rodzimowierstwa miał miejsce w Polsce w 1037 roku w czasie powstania ludowego. Powstanie ludowe 1037/1038 roku w Polsce – to bunt ludności wywołany niezadowoleniem niższych warstw społeczeństwa państwa wczesnopiastowskiego. Objęło głównie tereny Wielkopolski i prawdopodobnie Śląsk. Część historyków wiąże to powstanie z reakcją pogańską, gdyż zdaniem ówczesnych kronikarzy bunt był skierowany nie tylko przeciwko możnym, ale także przeciwko chrześcijaństwu. 

Religie etniczne (narodowe) 

Religia etniczna – system wierzeń wyznawanych przez konkretną grupę etniczną, wykształcony w jej obrębie i ściśle związany z jej tradycją, kulturą i specyfiką zamieszkiwanego terenu. Większość religii etnicznych jest politeistyczna (Bon, Shinto) lub animistyczna chociaż trafiają się monoteistyczne jak judaizm - religia etniczna narodu żydowskiego. 

Religia naturalna 

Religia naturalna – religia, która uznawana jest przez jej wyznawców za istniejącą od zawsze, a dokładniej: od początku historii danej grupy etnicznej czy narodu. W religiach naturalnych zazwyczaj nie występuje uniwersalizm mogący przyczynić się do powstania w nich jakiejś szczególnej (charakterystycznej zwłaszcza dla większości globalnych, monoteistycznych religii założonych) tendencji do nawracania osób spoza danej grupy. Religie naturalne oparte są na tradycji, przekazywanej w ciągu pokoleń. Święte księgi nawet jeśli istnieją, są jedynie zapisem owej tradycji – nie uważa się ich za objawione czy też podyktowane przez Boga, jak to ma miejsce w przypadku monoteizmów pochodzenia semickiego (judaizm, chrześcijaństwo, islam).

Najważniejsze kulty w religiach naturalnych, występujące w niemal wszystkich religiach tej grupy, to:

- kult sił przyrody pod postacią rozmaitych bóstw

- kult płodności – w tym kult urodzaju

- kult przodków – w tym kult bóstwa opiekuńczego dusz/duchów tychże

- kult boskiego przodka – założyciela lub pierwszego człowieka danej narodowości czy plemienia

- kult solarny, kult lunarny, niekiedy też kult innych ciał niebieskich

- kult Wielkiej Bogini – Pramatki

- kult Ziemi – kult agrarny

- kulty żywiołów – ognia (często powiązany z kultem solarnym), wiatru, wody (oceanów, jezior, rzek), zjawisk atmosferycznych – bóg/bogini gromu na ogół jest także bóstwem militarnym

- kult zwierząt – uważanych za obdarzone ponadnaturalnymi mocami

- kult roślin – często drzew lub ich grup – gajów, lasów, uważanych za święte lub stanowiące siedzibę bóstw.

- kult herosów – wojowników i wodzów, którzy po śmierci awansowali do roli bóstwa

- kult rzemiosła – częsty motyw "boskiego kowala", wyznawcy uważają, iż niektórych rzemiosł nauczyli ich przodków bogowie

Ze względu na koncepcję teologiczną (sposób pojmowania boskości), religie naturalne można podzielić na politeistyczne, henoteistyczne i panteistyczne. 

Rodzimowierstwo słowiańskie 

Rodzimowierstwo słowiańskie (czasami także słowianowierstwo) – system wierzeń etnicznych odwołujących się do tradycji przedchrześcijańskich, głównie wspólnoty słowiańskiej – czasem z elementami mogącymi wywodzić się z mitologii i legend dawnych plemion zamieszkujących obecne tereny Polski przed osadnictwem słowiańskim (lub z tym osadnictwem się przenikającymi) jak ludność germańska, bałtyjska (Prusowie), czy nawet celtycka, dla których wspólnym mianownikiem była świętość natury. Zespół poglądów opartych na mitologii słowiańskiej i zachowanych obyczajach lokalnej społeczności. Największy powrót do wierzeń etnicznych miał miejsce w Polsce w latach 1037-1939 w czasie powstania ludowego zwanego reakcją pogańską. 

Historia rodzimowierstwa w Polsce 

Rodzimowierstwo słowiańskie opiera się głównie na wierzeniach funkcjonujących wśród Słowian przed chrystianizacją. Niektóre prądy rodzimowierstwa czerpią także inspiracje zarówno z późniejszych elementów folkloru ludowego, który swoje źródła miał w obrzędach z czasów pogańskich (np. topienie Marzanny, Noc Kupały, itp.), jak również z wcześniejszych obrzędów i wiar pozostałych, dawnych kultur etnicznych na długo przed pojawieniem się chrześcijaństwa. Mogły to być elementy pochodzące od starych kultur celtyckich, zapożyczenia od ludów germańskich i bałtyckich, ze szczególnym uwzględnieniem Prusów, którzy przez długi czas sąsiadowali z plemionami słowiańskimi na północnym wschodzie. Wpływy tych kultur są generalnie akceptowaną zasadą wynikająca z faktu długiego sąsiedztwa i zapożyczania zwyczajów i elementów mitologii religijnej między różnymi kulturami w terenach styku tych kultur. 

Kołowrót dziejów

Doba romantyzmu polskiego przyniosła zainteresowanie zwyczajami ludowymi i usiłowania literackie i filozoficzne zwrotu ku kulturze rodzimej. Ten charakterystyczny rys polskiego romantyzmu był odwróceniem się od zasady epoki neoklasycznej, która często zwracała się ku tradycji klasyki śródziemnomorskiej, nie szukając wzorców lokalnych. Charakterystycznym jest tu przykład wczesnej twórczości Adama Mickiewicza, który nawiązywał do wierzeń i "guseł" lokalnych podnosząc je tym samym do wyżyn tematu literackiego i tworząc ethos ludowości i historyzmu.

Ruchy rodzimowiercze za swego duchowego prekursora uznają Zoriana Chodakowskiego. Pod wpływem idei romantyzmu niemieckiego podjął się badań nad ludowością polską i jej korzeni historyczno-mitologicznych. W pracy "O Sławiańszczyźnie przed chrześcijaństwem" z 1818 r. zarysował propozycje odrodzenia duchowego narodu poprzez oparcie się na kulturze ludowej i odnalezienie w niej elementów z czasów przedchrześcijańskich.

W okresie międzywojennym powstały i działały organizacje o charakterze rodzimowierczym: Zadruga, Lechickie Koło Czcicieli Światowida oraz środowisko skupione wokół pisma Demiurg. Po upadku PRL powstało szereg nowych organizacji, stowarzyszeń i grup wyznaniowych, np. Rodzimy Kościół Polski, Polski Kościół Słowiański, Stowarzyszenie na rzecz Tradycji i Kultury "Niklot", Rodzima Wiara (zarejestrowane jako Zrzeszenie Rodzimej Wiary), Watra, Stowarzyszenie "Żertwa" i in. 

Rodzimowierstwo to system wierzeń etnicznych, zarówno minionych jak i współczesnych, zawsze jednak wyraźnie nawiązujących do konkretnego systemu wierzeń etnicznych, opartych na mitologii i wierzeniach lokalnej społeczności, zwykle odwołujących się do tradycji przedchrześcijańskich, występujących w obrębie danej grupy kulturowej całej cywilizacji indoeuropejskiej czy indoaryjskiej. Samo pojęcie powstało ze złączenia dwóch słów: wiara w znaczeniu zespołu zasad, na których opiera się pogląd na świat oraz rodzima czyli właściwa danej społeczności, regionowi - pochodząca z danego narodu, plemienia, ojczyzny, macierzy, domu, miejsca, itd. 

W przypadku rodzimowierstwa słowiańskiego (czasami określanego także terminem słowianowierstwo lub słowiaństwo) chodzi tu głównie o odwołanie się do tradycji wspólnot słowiańskich jako szczególnej podgrupy wierzeń indoeuropejskich. Opiera się ono głownie na religii funkcjonującej wśród Słowian przed chrystianizacją, choć pewne odłamy rodzimowierstwa czerpią także inspiracje zarówno z późniejszych elementów wierzeń, trwających w folklorze ludowym w opozycji do chrześcijaństwa, jak również z wcześniejszego dorobku pozostałych, dawnych kultur etnicznych tworzących korzenie tradycji słowiańskiej na długo przed pojawieniem się chrześcijaństwa. 

Większość współczesnych ruchów rodzimowierczych za swego duchowego prekursora uznaje Zoriana Chodakowskiego. Pod wpływem idei romantyzmu podjął się on badań nad ludowością polską i jej korzeni historyczno-mitologicznych. W pracy "O Sławiańszczyźnie przed chrześcijaństwem" z 1818 roku zarysował propozycje odrodzenia duchowego narodu poprzez oparcie się na kulturze ludowej i odnalezienie w niej elementów z czasów przedchrześcijańskich. W okresie międzywojennym powstały i działały organizacje o charakterze rodzimowierczym: Zadruga, Lechickie Koło Czcicieli Światowida oraz środowisko skupione wokół pisma Demiurg. Po upadku PRL powstało szereg nowych organizacji, stowarzyszeń i grup wyznaniowych. 

Główne założenia wyznaniowe słowiańskiej starej wiary 

Rodzimowierstwo słowiańskie zazwyczaj klasyfikuje się jako politeizm (w tym henoteizm), panteizm czasem panenteizm. W rzeczywistości rodzimowierstwo słowiańskie czerpie w różnych proporcjach ze wszystkich wyżej wymienionych systemów. Istniejące rodzimowiercze związki wyznaniowe mają zazwyczaj na swój sposób sformułowane założenia i doktryny, które w przypadku grup formalnie zarejestrowanych zawarte są w (oficjalnie złożonych w MSWiA) statutach tychże (często też publikowane na oficjalnych stronach internetowych związków), a w pozostałych przypadkach publikowane i udostępniane w innej formie. W wielu punktach wykazują one jednak cechy wspólne, które co jakiś czas próbuje się wyszczególnić w różnego rodzaju opracowaniach. 

Bóstwa Rodów 

Sło­wia­nie ży­li w ro­dach na­zy­wa­nych też za­dru­ga­mi czyli spół­kach (gos­po­darst­wach) ro­dzin­nych. Ród li­czył od kil­ku­nas­tu do na­wet kil­ku­set człon­ków. Ta­ki ród był sa­mo­wys­tar­czal­ny i mógł funk­cjo­no­wać nawet od­cię­ty od resz­ty świa­ta. Posz­cze­gól­ni człon­ko­wie słowiańskiego ro­du wy­ko­ny­wa­li pra­ce od spe­cja­lis­tycz­nych do ogól­nych i wed­ług po­ko­leń w ro­dzie. Wy­ko­ny­wa­ne pra­ce jak ca­łe ży­cie w słowiańskim ro­dzie by­ło po­dzie­lo­ne na posz­cze­gól­ne eta­py naz­na­czo­ne ry­tua­ła­mi przejś­cia, któ­re wcie­la­ły do konk­ret­nej gru­py spo­łecz­nej. Na trze­ci dzień po na­ro­dzi­nach by­ły ob­cho­dzo­ne Ro­dza­ni­ce co wią­za­ło się z wzy­wa­niem bo­ga Ro­da i je­go có­rek Ro­dza­nic aby ob­da­rzy­li dziec­ko dob­rym lo­sem. Po 6 ty­god­niach był tzw. wy­wód co wią­za­ło się z ry­tua­łem oczysz­cze­nia mat­ki oraz przy­ję­ciem dziec­ka do ro­du i na­da­niem pierw­sze­go imie­nia. Po ro­ku od wy­wo­du wzy­wa­ne by­ły Za­rzy­ce czyli cór­ki bo­gi­ni Ła­dy, aby up­rzęd­ły dłu­gą nić ży­cia oraz ut­ka­ły z niej dob­re przez­na­cze­nie i wy­ko­ny­wa­ne by­ły wróż­by zwią­za­ne z tym przez­na­cze­niem. 

W wie­ku 7 do 10 lat chłop­cy prze­cho­dzi­li ry­tu­ał pos­trzy­żyn co wią­za­ło się z na­da­niem dru­gie­go imie­nia (właś­ci­we­go) oraz przejś­ciem pod wła­dzę oj­ca i nau­ki od nie­go rze­mio­sła. Na­to­miast dziew­czy­ny w wieku 10 do 12 lat prze­cho­dzi­ły ry­tu­ał ko­so­ple­cin co oz­na­cza­ło ok­res doj­rze­wa­nia. W ok­re­sie do­ras­ta­nia mło­dzień­cy by­li wcie­la­ni do spo­łecz­noś­ci ko­sia­rzy (żni­wia­rzy) lub (i) pa­so­wa­ni na ry­ce­rzy co wią­za­ło się z na­da­niem trze­cie­go imie­nia i wstą­pie­niem do gro­na do­ros­łych. Od tej po­ry mło­dzież mog­ła się do­bie­rać w pa­ry i za­wie­rać mał­żeń­stwa co koń­czy­ło się swadź­bą (we­se­le). Dla mło­dej by­ły to roz­ple­ci­ny i do­łą­cze­nie do gro­na bia­ło­głów, a dla mło­de­go wejś­cie do gro­na męż­czyzn (ora­czy). Po osiąg­nię­ciu sę­dzi­we­go wie­ku męż­czy­źni sta­wa­li się siew­ca­mi ziar­na (zbo­ża jak i wie­dzy), a po do­ży­ciu wie­ku po­desz­łe­go, aby nie sta­no­wić do­dat­ko­we­go cię­ża­ru i tru­du opusz­cza­li oni ród i szli w świat ja­ko gęś­la­rze (guś­la­rze) opo­wia­da­jąc sta­re dzie­je i śpie­wa­jąc pie­śni o sta­ro­daw­nych bo­ha­te­rach. Ta­cy pieś­nia­rze by­li chęt­nie po­dej­mo­wa­ni i przyj­mo­wa­ni na zi­mę ja­ko du­chy przod­ków. 

W posz­cze­gól­nych eta­pach ży­cia człon­ko­wie ro­du by­li no­si­cie­la­mi bóstw, któ­rym od­da­wa­li szcze­gól­ną cześć i pro­si­li ich o ra­dę w trud­nych spra­wach.

1. Bóg Świętowit, Rod - Bóg bogów – założyciel rodu – reprezentuje duchy przodków.

2. Bóg Nyja, Trygław, Czarnogłów, Weles - Bóg dziad – strażnik prawa rodowego. Przez chrześcijaństwo zepchnięty w głąb piekieł.

3. Bogini Marzanna, Baba Jaga, Białoboga - Bogini babka – strażniczka świętego ognia. Przez chrześcijaństwo zepchnięta w głąb lasu.

4. Bóg Swaróg, Perun, Prowe, Łado - Bóg ojciec – strażnik prawa i ekonomi. Bóg wojny i rzemiosła.

5. Bogini Łada, Lela, Lejla, Lelija, Dzidzililya - Bogini matka – strażniczka ogniska domowego. Bogini miłości, zgody i związku małżeńskiego.

6. Bóg Jarowit - Bóg oblubieniec – młody bóg. Bóg stanu rycerskiego – pogromca smoka.

7. Bogini Dziewanna - Bogini córka – dziewica. Bogini młodości, wiosny, łowów i dzikiej przyrody. 

Rytuały i ceremonie starej wiary słowiańskiej 

W rodzimej wierze rytuałami są przede wszystkim obchody świąt cyklu przemian w przyrodzie, związane z charakterystycznymi dla Europy porami roku. Poczynając od wiosny, a kończąc na zimie zataczany jest przez naturę krąg cyklu życia, śmierci oraz narodzin. W kluczowych momentach tego cyklu rodzimowiercy obchodzą cztery najważniejsze słowiańskie święta: 

Główne święta Słowian 

nazwa - data - późniejszy odpowiednik

Jare Święto - równonoc wiosenna / 21 Marca - Wielkanoc

Noc Kupały - przesilenie letnie / 22 Czerwca - Noc świętojańska

Plony - równonoc jesienna / 23 Września - Dożynki

Święto Godowe, Gody - przesilenie zimowe / 22 Grudnia - Boże Narodzenie

Oprócz wymienionych świąt głównych obchodzone są również inne święta poboczne, związane z tradycjami regionalnymi oraz kultem zmarłych, np. obchodzone kilka razy w roku (szczególnie w okresie kwietniowym oraz koło 2 listopada) "Dziady" (święta ku czci zmarłych Przodków). W innych krajach słowiańskich współcześnie stosunkowo popularne są też święta poświęcone poszczególnym bogom, jak Dzień Welesa (Czechy, Rosja), Święto Peruna (20 lipca, Słowacja, Rosja) czy Mokoszy (Rosja, Słowacja, Czechy).

Do najważniejszych elementów rytuału zalicza się:

- Obecność prowadzącego (lub prowadzących) obrzęd – tzw. żerców (wołchwów), czasem również ich pomocników (tzw. guślarzy).

- Ogień obrzędowy (rozpalany i witany rytualnie), o znaczeniu sakralnym.

- Rytuały oczyszczania wodą.

- Ofiary (tzw. obiaty) dla bogów, przodków, demonów, żywiołów (np. w postaci chleba, miodu, kaszy); również treby (ofiary obowiązkowe).

- Muzyka, rytm, śpiew – pieśni obrzędowe śpiewane przez żerców i uczestników.

- Wróżby, przepowiednie, odczytywanie znaków.

- Szczególnie podkreślanie jedności z naturą, związków ludzi i przyrody.

- Składanie próśb o pomyślność, ochronę. Podziękowania za doznane korzyści.

- Stymulowanie cyklów natury i wegetacyjnych – witanie, żegnanie, przyzywanie lub wyganianie pór roku (lub ich odpowiedników – np. odpowiednich bóstw), nowego (młodego) Słońca, rytuały pobudzania płodności Ziemi.

- Oddawanie czci przodkom, przyzywanie ich, witanie, odprawianie.

- Poczucie więzi – taneczny korowód, wspólna biesiada, utworzenie kręgu przez uczestników (dodatkowo o znaczeniu symbolicznego rozdziału obrzędowej strefy sacrum – kręgu uczestników i jego wnętrza – od reszty świata).

- Symboliczne powracanie do czasu mitycznego, odgrywanie i przypominanie mitów. Wykonywanie uświęconych czynności zwyczajowych.

- Czynności wykonywane przez wszystkich uczestników obrzędu – wspólne dzielenie się chlebem, miodem, wznoszenie tzw. zdrawic (rytualnych toastów), libacja, dzielenie się plonem (współcześnie również w znaczeniu symbolicznym), inwokacje.

- Obrzędowa uczta (biesiada, "igryszcza") po głównej części rytuału – zabawa, spożywanie pokarmów i napojów (głównie alkoholowych – miodu, piwa) na chwałę bogom, symboliczna uczta z przyzwanymi przodkami. 

Rodzima Ukraińska Wiara Narodowa 

Rodzima Ukraińska Wiara Narodowa (RUNWira, ukr. Ridna Ukrajinśka Nacionalna Wira) – ukraińska monoteistyczna religia rodzimowiercza. Za początek głoszenia RUNwiry uważa się rok 1964, gdy Lew Syłenko wydał na emigracji w Winnipeg pierwszy numer czasopisma „Ridna Wira”, w którym wyłożył podstawowe zasady nowej religii. Na okładce czasopisma po raz pierwszy umieszczono również emblemat wyznania: tryzub w otoczeniu promieni słońca. Nauczanie religii oparte jest o tradycyjne ukraińskie wierzenia z czasów przedchrześcijańskich, porzucono jednak charakterystyczny dla nich politeizm. Do jednej z głównych zasad religii należy przekonanie, iż każdy naród ma prawo do własnego rozumienia boga oraz określania go swym własnym, tradycyjnym mianem. Wyznawcy RUNWiry wierzą, iż ukraińskim mianem boga jest imię Dażboh. Lew Syłenko uważany jest w kręgu wyznawców religii za proroka, a stworzona przez niego księga „Maha wira” (zawierająca odniesienia do historii Ukrainy, filozoficzne idee Syłenki oraz podstawowe dogmaty RUNWiry) pełni rolę świętego pisma. 

Zasady religii zabraniają tworzenia wizerunków Dażboha. Na czele poszczególnych wspólnot religijnych stoi zarząd oraz duchowny opiekun (runtato bądź runmama), który sprawuje nabożeństwa oraz inne czynności obrzędowe (wśród których obecne są obrzędy ślubu, chrztu dziecka, pogrzebu). Święta i obrzędy nasycone są elementami kultu religijnego dawnych Słowian. Pierwsza wspólnota Rodzimej Ukraińskiej Wiary Narodowej została zarejestrowana 3 grudnia 1966 w Chicago. Statut organizacji religijnej RUNWiry na Ukrainie zarejestrowano zaś 28 maja 1992. Według stanu na 1 stycznia 2014 na Ukrainie działało 66 wspólnot Rodzimej Ukraińskiej Wiary Narodowej, w których nauczanie prowadziło 57 duchownych. Wyznawcy wydawali 4 periodyki poświęcone swej konfesji. 

ZADRUGA - OBSZCZINA - OPOLE 

Zadruga – to wspólnota rodowa u Słowian (głównie południowych, ale też np. u Hucułów) oraz innych etnosów bałkańskich (np. Wołochów) tworzona przeważnie przez ludność rolniczą i rzemieślniczą, przypominająca dzisiejsze spółdzielnie. Składała się zazwyczaj z 20 do 30 osób. Jej członkowie, zazwyczaj synowie jednego ojca oraz ich żony i dzieci, mieli jednakowe prawa i obowiązki. Obowiązywała wspólnota produkcji, konsumpcji oraz majątku. We wspólnocie tej występował podział według płci oraz według zawodu, a władzę sprawowała rada złożona z dorosłych mężczyzn, na której czele stał naczelnik-gospodarz. Istniała prawdopodobnie już w okresie migracji Słowian wspólnota rodowa zwana zadrugą w niektórych rejonach Serbii i Bułgarii przetrwała do początków XX wieku. 

Obszczina (ros. община, wspólnota, мир, mir) – wspólnota wiejska (крестьянская община) w Rosji. Polegała na wspólnym użytkowaniu ziemi i lasów, a indywidualnym – zabudowań i inwentarza, oraz na zbiorowej poręce i odpowiedzialności. Reforma agrarna Piotra Stołypina (1906) umożliwiła chłopom występowanie z obszcziny. Etymologicznie rdzeń tego określenia wspólny jest Słowianom. Pierwotnie wspólnoty sąsiedzkie u Czechów i Morawian zwano obec, u Polaków także obec (ale i obiecz, obszcze), później gmina, u Serbów i Słoweńców obkina, u Chorwatów obczina, u Bułgarów obsztina, u Rusów obczina, następnie w rosyjskim obszczina/община od óbszczij (ogólny; powszechny; wspólny). Obec – to jednostka samorządu terytorialnego w Czechach i na Słowacji, odpowiadająca polskiej gminie. W Czechach w skład gminy może wchodzić kilka miejscowości, a na Słowacji każda osobna wieś stanowi odrębną gminę, dlatego bardzo często pod słowem obec Słowacy rozumieją właśnie wieś (słow. dedina, ves). 

Opole – słowiańska wspólnota rodowo-terytorialna z okresu plemiennego, a później wraz z rozwojem feudalizmu najniższa jednostka administracyjno-podatkowa w Polsce średniowiecznej. Większe opola w czasie późniejszym przekształciły się w kasztelanie, a mniejsze stały się jego podokręgami. Dzisiejszym odpowiednikiem opola jest gmina. Podobne jednostki terytorialne występowały również na terenie innych ziem zamieszkanych przez Słowian na Rusi pod nazwą pogost oraz w Czechach żupa. Opole to nazwa jednej z najstarszych jednostek terytorialnych Słowian występujących na terenie wczesnośredniowiecznej Polski. Były one tworzone jeszcze w czasach przedpaństwowych, od połowy pierwszego tysiąclecia. Termin ten określał lokalny związek osiedleńczy skupiony wokół pola uprawianego przez członków tej społeczności, która stanowiła podstawę ich bytu. Organizacja opolna przetrwała do późnego średniowiecza, a swoim zasięgiem obejmowała cały obszar dawnej Polski. Najgęściej Opola występowały na terenie Wielkopolski. Ślady organizacji opolnej przetrwały do XV wieku w takich nazwach miejscowości jak "osady" czy "starczy". Część nazw miejscowości w Polsce pochodzi bezpośrednio od określenia "opole". Należą do nich takie nazwy własne miejscowości takich jak miasto Opole w woj. opolskim, miasto Opole Lubelskie w woj. lubelskim, wieś Opole w woj. lubelskim, wieś Opole Świerczyna w województwie mazowieckim, wsie Stare Opole i Nowe Opole w województwie mazowieckim, wieś Opole w woj. łódzkim, region pod nazwą Opole na Ukrainie oraz inne nazwy geograficzne. Mieszkańców tych miejscowości zwano Opolanami. 

Wspólnota terytorialna typu opolnego zajmowała obszar o różnej wielkości w zależności od gęstości zaludnienia i warunków fizjograficznych. Obszar pojedynczego opola wynosił przeciętnie 100-200 km² i raczej nie przekraczał 250 km². Zdarzały się jednak znacznie większe jak np. jedno z opól leżące na ziemi sieradzko-łęczyckiej mające rozmiary 500 km². W skład opola wchodziło od kilku do kilkunastu wsi wraz z przyległymi terenami. W XIII wieku opole składało się zazwyczaj z kilku wsi, obejmując wspólną organizacją zarówno poddanych księcia, jak i feudałów oraz rycerzy zamieszkałych na własnej ziemi znajdującej się na jego terenie. Opole obejmowało głównie chłopów (książęcych dziedziców) oraz drobnych rycerzy; poszczególne rodziny gospodarowały oddzielnie, jednak wspólnie korzystały m.in. z pastwisk, lasów i wód. W okresie wczesnofeudalnym opole stanowiło najniższą terytorialną jednostkę administracyjno-podatkową. Mieszkańcy zobowiązani byli wobec władzy do dostarczania daniny na rzecz księcia. We wczesnym państwie polskim administracyjnie opola były podokręgami nadrzędnych nad nimi kasztelanii.

Władzę w opolu sprawowała starszyzna plemienna zwana starcami, która była wybierana z jego mieszkańców. Jej zadaniem było wydawanie wyroków oraz decyzji w zgodzie z prawem zwyczajowym jakie obowiązywało we wspólnocie plemiennej. Decyzje wymagające akceptacji całej społeczności podejmowano na wiecach, w których starszyzna pełniła rolę doradczą. Starców powoływano jako świadków również w sporach granicznych. W razie popełnienia zbrodni opole musiało ścigać winnego. Przestępcę skazywano lub wykluczano z plemienia skazując go na banicję - wygnanie poza granice opola. Gdy wybuchła wojna, opola łączyły się ze sobą i razem wystawiały oddział do obrony swych terenów. Oddział ten jednak nie mógł być przyłączony do wojsk książęcych czy też innego władcy, gdyż był zobowiązany tylko do obrony własnego "terytorium".

Fine – to ród u Celtów iryjskich i brytyjskich, funkcjonujący podobnie jak słowiańska zadruga czy opole, obszczina. W okresie wspólnoty rodowej fine eksploatował wspólnie pastwiska, lasy i nieużytki. Ziemia uprawna stanowiła wspólną własność, niepodzielną lub dzieloną do uprawy przez coroczne losowanie. Ród ponosił wspólną odpowiedzialność za długi i przestępstwa członków rodu. Fine opiekował się nieślubnymi dziećmi. 

Zadruga jako organizacja społeczna 

Zadruga – to polska organizacja o charakterze prosłowiańskim umiarkowanie narodowym, antyklerykalna i odwołująca się do rodzimej kultury i wierzeń, założona w 1935 przez Jana Stachniuka pseud. „Stoigniew”, ur. 13 stycznia 1905 w Kowlu na Wołyniu, zm. 14 sierpnia 1963 w Warszawie. Liczyła około 300 osób. Jan Stachniuk chciał przeciwdziałać "nożycom potencjału", jak określał zagrożenie ze strony dynamicznie rozwijających się i zbrojących do wojny Niemiec hitlerowskich i ZSRR. Uważał, że narody zachodniej Słowiańszczyzny znajdują się w stanie upadku cywilizacyjnego, spowodowanego głównie przez rzymski katolicyzm, i nie potrafią przeciwstawić się wyzwaniu. Przewidywał najazd agresywnych sąsiadów i podział Polski. Chciał stworzyć ideę, która miała narody słowiańskie odrodzić i połączyć w jeden panslawistyczny organizm o charakterze unii. Należało, jego zdaniem, powrócić do przedchrześcijańskich korzeni świadomości zróżnicowanych religijnie i skłóconych narodów słowiańskich. Doktryna pozbawiona była mglistej mistyki i elementów pseudonaukowych, państwo miało być czynnikiem kapitalizującym i inwestującym w rozwój gospodarczy, Zadruga popierała wielką modernizację, tworzenie zaawansowanej technologicznie cywilizacji. W okresie międzywojennym za grupę najbliższą swoim poglądom (mimo różnic religijnych) uważała Falangę. 

Zadruga uważana jest za najbardziej prężny ruch neopogański w okresie międzywojennym XX wieku. W latach 1937–1939 organizacja wydawała pismo "Zadruga". Czołowymi działaczami organizacji byli Jan Stachniuk oraz Antoni Wacyk ur. 25 listopada 1905 w Kuryłówce Murowanej na Podolu zazbruczańskim, zm. 25 sierpnia 2000 we Wrocławiu. Po II wojnie światowej Stachniuk pisał kolejne książki, a niektórzy członkowie Zadrugi spotykali się na spotkaniach dyskusyjnych. Na spotkaniach tych omawiano idee zawarte w różnych systemach filozoficznych i religijnych. Władze zauważyły jednak, że pewne osoby, związane z Zadrugą wstąpiły do Stronnictwa Pracy i PZPR. Uznano to za próbę dywersji ideologicznej w PZPR. Obawiano się m.in. możliwego wpływu Zadrugi na Gomułkę. Organizacja oskarżona została przez władze komunistyczne o rzekomy faszyzm i zdelegalizowana, co było poważnym błędem ideologiczno-politycznym. 

Według wniosków śledztwa, Zadruga była instrumentem obcego wywiadu, amerykańskiego i hitlerowskiego. Niektórzy członkowie Zadrugi mieli dokonać dywersji ideologicznej, na przykład przez ośmieszenie szkoły partyjnej w Pabianicach przez dostarczenie radiu BBC kompromitujących tę instytucję materiałów. Chociaż śledczy utrzymywali, że celem Zadrugi było zjednoczenie zachodniej Słowiańszczyzny (m.in. przeciw Niemcom) , twierdzili jednocześnie, że organizacja ta była finansowana przez ambasadę niemiecką, co było absurdem. Członkowie organizacji mieli zajmować się okultyzmem. W czasie okupacji rzekomo pozyskiwali fundusze z przemytu kokainy, sacharyny i kamieni do zapalniczek przez granicę niemiecko-radziecką na Bugu w latach 1941–1942, przy czym fakt, ze granica ta od końca czerwca 1941 nie istniała, nie miał dla śledczych znaczenia. Nie podano ilości przeszmuglowanych dóbr ani żadnych szczegółów. Bardzo podejrzany wydawał się fakt, że podczas rewizji w czasie okupacji Stachniuk schował się za ręcznikami i w ten sposób uniknął aresztowania. Stachniuk określił podejrzewanie go o "spiski z marszałkiem Tito, Gomułką i Spychalskim jako wytwór "chorej wyobraźni", skarżył się, że "drugi rok siedzi w lochu bez zapytania i bez śledztwa" i twierdził, ze "nie istnieje czarny kot, z takim uporem poszukiwany przez Ministerstwo Bezpieczeństwa Publicznego" PRL. Tak opracowany materiał śledztwa wystarczył jednak do uwięzienia Stachniuka i bezsensownego aresztowania kilku innych osób. 

Po 1956 zadrużanie tworzyli nieformalne "środowisko intelektualne". Duchowym przewodnikiem odnowionej Zadrugi został Antoni Wacyk. Po 1989, do ideologii Zadrugi odwołują się bądź odwoływały między innymi następujące organizacje: Wydawnictwo Toporzeł, Unia Społeczno-Narodowa oraz Zrzeszenie Wiary Rodzimej, a także  Stowarzyszenie na rzecz Tradycji i Kultury "Niklot", Stowarzyszenie Młodzieży Patriotycznej "Świaszczyca", Zakon Zadrugi "Północny Wilk", Nacjonalistyczne stowarzyszenie "Zadruga" (powstałe w 2006 we Wrocławiu) prowadzone przez Dariusza Petryka. Do dorobku Zadrugi odwołuje się także Front Narodowo-Robotniczy i Tygodnik Ojczyzna. Badania Zadrugi zapoczątkowały w Polsce badania ruchów neopogańskich i rodzimowierczych. 

Bogini Mokosz 

Mokosz – bogini panteonu słowiańskiego. Według części badaczy była boginią deszczu, mokrej pogody i burzy (Łowmiański, Borovskij) lub hipostazą Matki Ziemi (Jakobson, Gieysztor). Opiekująca się ziemią, wodą, deszczem, kobietami, płodnością, seksualnością, tkactwem, przędzeniem i owcami. Być może partnerka Gromowładcy (Perun). Źródłosłów imienia bogini próbuje wywodzić się od prasłowiańskiego rdzenia mok-, oznaczającego „moczyć” i „mokry”, również staroindyjskiego makha - "szlachetny", "bogaty" oraz słowa rodzaju męskiego meksha - "wyzwolenie", "śmierć", "mrok", "sok roślinny". Dniem tygodnia poświęconym Mokoszy był piątek.

W folklorze wschodniosłowiańskim Mokosz przetrwała pod postacią ducha domowego, w postaci kobiety z dużą głową, przędącego nocą wełnę i strzygącego owce. Zanim się pojawi, słychać warczenie kołowrotka. Zostawiano jej przy nożycach małą ofiarę z kłębka wełny, a przy świętach składano ofiary z żywności. Przekazy ludowe przedstawiają również Mokosz jako bóstwo związane ze sferą seksualności. Do dziś zachowały się tradycyjne ręczniki północnorosyjskie, na których wyobrażano – według hipotezy Borisa Rybakowa – abstrakcyjną postać Mokoszy. 

Perun - Święto Peruna 

Perun (nazwa wynikła z nazwy gromu perunъ powiązanej z leksemem pьrati, 'bić, uderzać') – jedno z naczelnych bóstw słowiańskich. Uosobienie gromowładcy, boga grzmotów i piorunów. Praindoeuropejski rdzeń per-, perk-, jest obecny w wielu innych językach indoeuropejskich, np. hetyckie perunaš "skała", greckie keranós "piorun", łacińskie quercus "dąb", czy albańskie pernëdi "niebo". W wierzeniach Bałtów występuje analogiczny do Peruna bóg imieniem Perkun. Perun był pierwotnie bogiem bezpostaciowym, zaś posąg wzniesiony przez Włodzimierza był pewnego rodzaju innowacją w kulcie. Jako święte drzewo gromowładcy czczony był dąb. Świadectwem roli dębu w kulcie Peruna jest nazwa przeginia (peregynia, beregynia), oznaczająca las dębowy. Z postacią gromowładcy wiąże się również, wedle praindoeuropejskiego modelu, motyw skały (materialna postać gromu, zob. wadżra), młota, topora i konia (ten ostatni poświadczony m.in. na posągu ze Zbrucza). Źródła pisane oraz folklor poświadczają mitologiczny motyw walki pomiędzy Perunem a uosabiającym siły chaosu Żmijem. Na Bałkanach poświadczony jest kult żeńskiego bóstwa imieniem Perperuna, która była żeńską hipostazą i partnerką Peruna. 

Święto Peruna – starosłowiańskie święto poświęcone jednemu z głównych bóstw słowiańskich - Perunowi. Obchodzone 20 lipca związane było z modłami o koniec deszczów oraz burz i zejście wód do podziemia w związku z dojrzewaniem zboża. 

Kult Peruna źródłowo został poświadczony jedynie na Rusi. Traktat zawarty w 944 przez księcia Igora z Cesarstwem Bizantyńskim informuje o złożeniu przez Rusinów przysięgi na Peruna. Analogiczna przysięga zostaje złożona w traktacie Światosława I z 971. W roku 980 Włodzimierz Wielki miał ustawić w Kijowie posągi bóstw, z których najważniejszym miał być Perun "z głową srebrną i wąsem złotym", zniszczony po chrzcie Włodzimierza w 988. Podobny posąg został w tym czasie postawiony także w Nowogrodzie. Część badaczy jest zdania, że kult Peruna na Rusi był skutkiem zaszczepienia tam przez Waregów kultu Thora.

Pomimo informacji źródłowych pochodzących jedynie z Rusi, domniemywać można, że kult Peruna rozpowszechniony był na całą Słowiańszczyznę. Prokopiusz z Cezarei pisze o Słowianach : Wierzą, że jeden z bogów, twórca błyskawicy, jest jedynym władcą wszystkiego, i składają mu w ofierze woły i wszystkie inne zwierzęta. Dowodem na ogólnosłowiański kult Peruna mogą być też niektóre nazwy miejscowe, jak np. nazwa miejscowości Prohn koło Strzałowa, czy liczne nazwy miejscowe na Bałkanach, jak Perunovac. Ponadto wśród Połabian odnotowano kult bóstw o imionach Prowe i Porenut, które prawdopodobnie mogły być miejscowymi odmianami kultu Peruna. Brak powszechności imienia Peruna tłumaczony jest istnieniem wśród Słowian prawa tabu, zabraniającego wymawiana imienia bóstwa (analogiczne tabu zabraniające wymawiania imienia gromowładcy poświadczone jest wśród ludów bałtyjskich).

Aleksander Gieysztor uznał, że Perun był naczelnym bogiem Słowian, za koncepcją Georges'a Dumézila, bogiem I funkcji (władza prawna) i II funkcji (siła fizyczna i militarna), zaś bóstwa połabskie takie jak Świętowit, Rugewit, Jarowit i Jaryło miały być jedynie wariantami kultu Peruna. Jednak najprostszym dowodem na istnienie kultu Peruna na obszarze Polski jest, jego zdaniem, słowo określające wyładowanie atmosferyczne - "piorun", które wydaje się pochodzić bezpośrednio od imienia tego boga. 

Bogini Siwa (Śiwa, Sziwa, Żywia) 

Siwa – wymieniana przez Helmolda z Bozowa bogini Słowian połabskich, bogini życia. Opisując najwyższe bóstwa obodrzyckie, niemiecki kronikarz wymienia prócz Prowego i Radegasta boginię imieniem Siwa, określając tę trójkę mianem bóstw "najpierwszych i najstarszych". Imię bóstwa próbuje tłumaczyć się jako Żywa, Żywia. W Kronice Długosza pojawia się męskie bóstwo o imieniu Żywie, określony jako bóg życia. Najprawdopodobniej chodzi o jedno i to samo bóstwo (analogicznie jak w zestawieniu Podaga-Pogoda). Lokalna legenda powstania nazwy miasta Żywiec głosi, że wywodzi się ona od imienia Żywi czyli od bogini Siwa. Cytuje ją Jan Nepomucen Gątkowski w swojej książce "Rys dziejów księstwa oświęcimskiego i zatorskiego" wydanej we Lwowie w 1867 roku. Podaje, że nazwa pochodzi "(...) od wyrazu Żywie (Szywa) bożyszcza pogańskiego z głową tura - czyli woła, jaka jest w herbie miasta. Mieszkaniec bowiem jeden z tej okolicy był tak silny, iż złapawszy tura przebił mu nozdrze gałęzią i przyprowadził go jak cielę na pierścionku do gminy". Bogini Siwa - Żywia jest dobrze znana Polakom, Czechom, Ślązakom, Łużyczanom, Wędom z Wendlandii i Drawenii, Serbom, Słowakom. W Indii Śiwa (Śiva, Shiva) pisana przez długie "a" na końcu to małżonka Boga Śiva (Śiwa, Siwa, Shiva). Rodzima Bogini Siwa w wymowie brzmi jak indoeuropejska dziś znana z Indii Śivaa (Śiwaa). Warto rozpowszechniać wiedzę o tym starym kulcie, który pokazuje indoeuropejskie korzenie słowiańskich tradycji kultowych. 

Żywie ( Sziwa, Żywia) – bogini życia, mądrości i matka-twórczyni ludzi. Była najpotężniejszą boginią ze wszystkich bogiń. Przez skromność nigdy nie pretendowała do tronu Kniaziny. Zasiadała w Sądzie zaraz przy Światowidzie. Dwudziestoletnia złotowłosa kobieta. Ubrana w zielone i niebieskie szaty. Nie nosiła biżuterii. Przedstawiana z dwoma glinianymi figurkami: kobiety i mężczyzny. Miała dwie córki: Marzannę i Jessę.

Poświęcone jej zostały: biały puchacz; wierzba;

Jej święto przypadało na dzień 6 stycznia! 

Laila (Łada, Lajla, Lejla, Dzidzilejla)

Laila, Lajla, Leila, Lejla, Dzidzilejla także Łada, Łado, Lada, Lela, Lila) - indoeuropejska bogini Słowian, Macierz Bogów. Matka bliźniaczych bóstw męskich Lela i Polela oraz córki Bode (Bodai). Jan Długosz w swoich Kronikach wspomina Lailę jako boginię Mazowsza. Jednym z miejsc kultu Łady była Łysa Góra, innym Jasna Góra w Częstochowie. Swoje święto Bogini Laila miała w okresie zaanektowanych przez katolicyzm zielonych świąt. Była częścią kultu macierzyństwa - patronka porodów, urody, urodzaju. Ceremonie Lajkonika są pozostałością kultu bogini Laili, Lajli w okolicach Krakowa. Laila jest matką dwóch synów o duchowych cechach, będących parą bliźniąt kapłanów. Imię i cechy są podobne do rosyjskiej i litewskiej wersji Bogini Lada, Łada czy libijskiej Leto. Oznacza kobietę, matkę, a po polsku bardziej zdrobniale, dzieweczkę lub mateczkę, oczywiście taką BOSKĄ. Modlili się do niej o zwycięstwa nad wrogami oraz o odwagę dla siebie, cześć jej oddając bardzo dzikimi szamańskimi obrządkami - jak opisuje boginię Jan Długosz. Łada to bogini ładu i porządku we wszechświecie.

Wielka Bogini Łada, Macierz Lajla stanowi pewien constans starej religii. Ładziła opozycje, spina harmonijnie „wysokość” z „niskością”, rodzi bliźniaków i pochłania ich w swoich trzewiach, jawiąc się jako wszechwidzące, wszechmocne Bóstwo. Czczono ją pod postacią Białej Pani na Łyścu (czyli Łysej Górze; nazwy te do dziś funkcjonują obocznie), Świetlistej Bogini na Łysicy i najprawdopodobniej Sławetnej Bohaterki na Witosławskiej Górze (słowiańskie vit może oznaczać zarówno „mocarza”, jak i „heroinę” ). Te trzy, usytuowane w jednej linii (na osi wschód – zachód) góry, symbolizowały wiecznie obecną i panującą nad światem Matkę. Na Łyścu - wedle katolickiej "Powieści..." – „był Kościół trzech bałwanów, które zwano Lada, Boda, Leli. Do których prości ludzie schadzali się pierwszego dnia Maia, modłę im czynić y ofiarować”. Godami zwano niegdyś ceremonię weselną polegającą na „godzeniu” młodych małżonków. Ten weselny akcent uwypukla imię drugiego z łysogórskiego bóstwa, Lady (Łady). Pochodzi ono od „ład”, „ładzić”, bądź łado, łada, którymi to terminami określano oblubieńca, pana młodego oraz oblubienicę, pannę młodą.

Obrzęd krakowskiego LAJKONIKA pochodzi z tradycyjnych świąt i ceremonii poświęconych BOGINI LAILI, podobnie i piękne śpiewania z LAJ, LAJ, LAJ! Oczywiście o elementach sztuk magicznych takich jak zielarstwo, liczbowanie czy wahadlarstwo także w kontekście kultu Lajli należy wspominać.

Lel, gwarowo Lelek oznacza tyle, co "zdrowy i silny młodzieniec", Polel oznacza "narodzony po LELU", bo to drugi brat bliźniak w kolejności urodzin. Kojarzeni jako dwie gwiazdy na niebie, w gwiazdozbiorze bliźniąt, z Kastorem i Polluksem. Synowie Lajli, Lel i Polel, to para nierozłącznych bliźniąt, którym Polacy jeszcze w XI wieku składali ofiary z miodu pitnego, piwa i łupanej pszenicy, jako gwarantom przyjaźni. Prawdopodobnie na ucztach, czy też w ogóle przy posiłkach zawsze wzywano Lela i Polela.

Kwiat Lilii jak najbardziej był i jest symbolem Bogini rodzimej Wiccani, obowiązkowa to cześć wystroju na majowe gody będące zaślubinami z Boginią Laila. Białe suknie zwyczajowo też używano na takie inicjacyjne okazje dla dziewcząt i świece woskowe, koniecznie własnoręcznie z węzy zawinięte. SOWA jako ptak mądrości i wróżby też towarzyszy świętej Bogini LAILI – Matce Bożej i Królowej Niebios.

Na Litwie i Łotwie Laila odpowiednio znana była jako LAIME oraz LAJMA czy LAJME, wieszcza BOGINI SZCZĘŚCIA (DOLI), patronka porodów, urody, urodzaju owsa i patronka krów. Owsianka rytualnym pokarmem ofiarowanym BOGINI LAIME była, i owszem, a całe, zdrowe pierwociny z ziaren owsa wrzucano do ognia ofiarnego w ramach święta plonów, czyli zaraz po żniwach. Łotewskie LAUMET znaczy czarować, to wiadomo, kogo tak zwani chrześcijanie uznawali za czarownice. W języku bałtów mówiono ŁAUMA - pierwotna BOGINI ziemi i narodzin, patronka wiedźm i czarownic - to już w czasach późniejszych odinkwizycyjnych. ŁAUMA czyli Laila była małżonką PERKUNASA, czyli PERUNA, władcy grzmotów, jest zatem innym imieniem kultowym małżonki Peruna.

Imię Laila, Leila podobnie w różnych regionach wymawiane było regularnie i potajemnie czczone jeszcze w XIX wieku przez Żyrców, Żerców - kapłanów ofiarniczych. Istnieją nawet tradycyjne rytuały zachowane wśród ponad 50 kapłańskich rodzin żyjących w Polsce, które kult Bogini Laili przechowały i prowadzą ciągle, acz trzeba mieć bardzo sporo szczęścia by trafić na tych, co kult przechowują włącznie z nieodłączną historią męczeństwa i prześladowań jego wyznawczyń i wyznawców.

Chrześcijaństwo próbowało skierować tradycyjny kult BOGINI na Żydóweczkę MARYJĘ, ale przez kilka stuleci się to niezbyt udawało i Świątynki Bogini żyły po kniejach własnym życiem, choć każdą złapaną przerabiano na kult Maryjki, przyczyniając się do wzrostu antyżydowskich fobii w religijnym narodzie polskim, od wieków i tysiącleci cześć BOGINI LEILI składającym. Przymioty Bogini przepisywano na siłę do Maryjki, takie jak Królowa Niebios, ale to imię LAILA, LEILA jest prawdziwym bóstwem ukrytym pod nazwami takimi jak Matka Boska, Królowa Polski, Królowa Nieba.

Dawne słowo dziewka miało znaczenie kobiety młodej poświęconej Bogini LEILI, stąd nadano mu później pejoratywne znaczenie, choć oznaczało pierwotnie raczej zakonne kapłaństwo w kulcie Bogini. Podobnie imię BOŻENA pochodzi od "BOGU ŻONA" - kobiety Bogu Ślubem czasowym lub wieczystym poświęconej.

Do ognia ofiarnego Bogini Laila wrzuca się surowe polana, ręcznie zebrane i łamane bez używania toporka czy piły. Ogień ofiarny dla Bogini LAILI zapala się w palenisku, które jest otoczone kamiennym kręgiem z nieociosanych polnych kamieni. Pięknie się śpiewa w kręgach duchowe, jednoczące pieśni i ładnie tańcuje, także z Lajkonikiem.

Laila inaczej Łada urodziła jako bliźnięta duchowe, parę Lela i Polela. Leila oznacza tu też matkę Lela. Długosz w swych kronikach wspomina Ładę (Lailę) jako BOGINIE MAZOWSZA to polecać można warszawiankom i okolicznym ludom z mazowieckiego. Rosyjska przyśpiewka nawiązująca do kultu BOGINI tak ładnie brzmi:

LELIJ, LELIJ, LELIJ ZIELENYJ I ŁADO MOJE! Przy okazji jeden z misteryjnych kolorów Leili, zielony wychodzi, kolor bogini natury.

I „Lelu, Lelu, Łado moja, Lelu, Łado!” - Tak śpiewały, z kleskaniem ręku niewiast stado... - pisze Maciej Stryjkowski.

"O Lili Lado Lado Lili Lado; O Lili Lado Lado Lili" - tak śpiewali zakochani, aby przywołać do siebie miłość i bliźniaczy płomień duszy.

Świętym drzewem kobiet w kultach słowiańskich jest LIPA, w odróżnieniu od świętego drzewa mężczyzn, czyli DĘBU. Inicjacji dziewcząt dokonywano obrzędowo pod LIPAMI, a chłopców pasowano na wojowników czy kapłanów pod DĘBAMI. Obrzędy pod LIPAMI sprawowano około połowy marca i połowy września, w istocie w czasie równonocy wiosennej i jesiennej. Naukę stosowania ziół zaczynano od wyjaśnienia znaczenia kwiatu lipowego i miodu lipowego, używania naczyń z drewna lipowego i różnych tam magicznych pałeczek czy laseczek, też lipowych, a stare miejscowości od LIPA w nazwie to miejsca kultu lub dawnych świątyń słowiańskich, także miejsc uzdrawiania i sabatów. W kulturze SŁOWIAN jak i u Germanów LIPA jest kobiecym Drzewem Życia, drzewem o leczniczych, uzdrawiających właściwościach, drzewem, które z czcią nabożną całowano i składano przed nim ofiary. Przedmioty kultowe przechowywano w naczyniach glinianych, często zakopywano w ziemi, aby nie wpadły w niepowołane ręce.

Spotkania sabatowe wiedźmy staropolskie czyli kapłanki Bogini robiły akurat w sobotnie popołudnia, to warto wznowić tradycję, bardzo artystyczną, bo i taneczną przy ogniowych kręgach i w pobliżu LIPY, najlepiej jeszcze na wzgórzu pod starą lipą. Świątyńkę LAILI budujemy obowiązkowo z drewna lipowego, oczywiście na wzgórzu w otoczeniu lip. Kapłanki oraz dziewczęta bogini poświęcone na łożu lipowym sypiać powinny!

Lada (Layla, Lado) to wedle Słowian bułgarskich i rosyjskich Matka Bogów, bogini miłości i piękna, patronka szczęśliwego małżeństwa. Nowożeńcom w Rosji życzy się aby żyli w Lada ("żyjcie w Lada"), czyli w miłości. Rdzeń "Lad" oznacza pokój, jedność, ład, harmonię, stąd bogini jest matką Ładu i Porządku Natury. Łada często jest obrazowana jako bogini, która co roku umiera i odradza się symbolizując naturalny cykl życia w przyrodzie. Drzewa lipowe czczone były jako drzewa bogini Łady w całej Bułgarii jak i we wszystkich pozostałych krajach słowiańskich. 

Jesza (Jassa, Jesse, Jasz) 

Jasza (łac. Yassa) oraz Jesza (łac. Jessa), Jasz, Jesse oraz Jassa – bóg zachodniosłowiański, wzmiankowany jeszcze w roku około 1405 w szeregu źródeł staropolskich, zwykle określany jako rodzimie polski lub lechicki. Według tychże przekazów czczony jeszcze na początku XV wieku w trakcie wiosennych obrzędów i widowisk ludowych. Najstarszym znanym źródłem wymieniającym bóstwo Jasza (łac. Yassa) jest Postylla kazań niedzielnych Łukasza z Wielkiego Koźmina (tzw. Postylla Koźmińczyka) z roku 1405, której kluczowy fragment został odkryty i opracowany dopiero w roku 1979. Z kolei przekazem najbardziej znanym pozostaje kronika Jana Długosza z roku 1455, w której bóg Jesza zostaje utożsamiony z rzymskim Jowiszem, uważany za najwyższego z Bogów. W przebiegu badań akademickich ze względu na skąpe lub stosunkowo późne źródła historyczne charakter tego bóstwa pozostaje przedmiotem ożywionej dyskusji. 

Polański Jassa / Jessa czczony był, jak wynika ze źródeł średniowiecznych, przede wszystkim w okolicach równonocy wiosennej, ale prawdopodobnie i jesiennej (oraz poranka i zachodu) poprzez uczty ofiarne z wykorzystaniem głazów z wnękami ofiarnymi. Analiza porównawcza wskazuje, iż mógł to być bóg-wojownik na białym rumaku, ale także przyjazny gospodarz i dostarczyciel dóbr, analogicznie jak zachodniolechicki Świętowit i ożywiający przyrodę jak zachodniolechicki Jarowit i wschodniosłowiański Jaryło - bogowie o cechach gromowładnych.  Najbardziej prawidłowa wymowa to Jasz/Jasza lub Jas/Jasa choć w zależności od regionu mogły pojawiać się inne formy, np Jaś/Jaśa (por. polscy: Jasień=Jaś=Jaszink). Większość znaczeń o takich rdzeniach ulega licznym modyfikacjom (s-ś-sz-ź-z, a-e-o-u). Imię Jassa wykazuje silne związki znaczeniowe z jasnością niebios, po czym najprawdopodobniej ekspanduje na inne pola znaczeniowe (jaść, jasion, jasieł itd). Wiele wskazuje za tym, że święte zwierzęta Jassy/Jessy (obok wspomnianego powyżej białego rumaka) to orzeł, jastrząb i jaskółka. Jesion podobnie jak dąb, posiada wszelkie znamiona drzewa gromowego, w tym w wierzeniach ludowych moc odstraszającą węże (symbolizujące świat bóstw podziemi). Zwrócić tu można uwagę także na kwiat jasieniec piaskowy oraz chaber, dawniej zwany również jasieńcem. Mołdawskie miasto Jassy w dzisiejszej Rumunii to bardzo dawny ośrodek kultu Bóstwa Jassa (Jesse, Yesse). 

Jesse, Jessa, Jessie, Jesz, Jesza, Yesse (Jasny) - Bóg Absolut w wierzeniach mitologii słowiańskiej, także Jowisz, Jov, Jup, pierwszy nad wszystkimi Bogami. Perkunos litewski nad Odrą nazywany był Jessa. Jesza-Yesse posiada inne miana jak: Jesień, Usień, Tusień (Tauseń). Jego atrybutami są Wieniec, Kołacz i Snop. Jego pomocnikami są Jeszgońce z Rodu Światłogońców. Przynależą mu: Drzewo Jesion lub Jawor, roślina Uczep, wieniec z Urzetu, grzyby - szczególnie Borowiki - grzyby prawdziwe, korzenie wszelkich drzew i roślin, Taja I, Gramota u, Czerta 5. Przesilenie Wrześniowe, pora Jesień, Maść Czerwona, Czyżyk, Czarny Kogut, Czarny Byk i Osa. W Polsce długo rekonstruowano pogańskie wierzenia na podstawie słynnego fragmentu Jana Długosza. Piętnastowieczny kronikarz utrzymywał, że dawni Słowianie czcili najwyższego Boga Jesse, boga wojny Łado, boginię miłości Dzidzileylę, boga podziemi Niję oraz Pogodę, Żywię, Dziewannę i Marzannę.

Jessę – pisał Długosz - Polacy czcili najbardziej, „wierząc, że od niego jako od najwyższego z bogów przypadały im wszystkie dobra doczesne i wydarzenia zarówno niepomyślne, jak i szczęśliwe. Jemu też większą aniżeli innym bóstwom cześć oddawali i częstszymi wielbili ofiarami”. Jesse, Duch Wszechrzeczy, Bóg niewidzialny. Jesse to duch inspirujący u Słowian wszelką twórczość, rzeźbienie, malarstwo, poezję, pisarstwo, modlitwę, uzdrawianie, zielarstwo, pracę z różdżką w poszukiwaniu wody - obowiązkową u kapłanów Słowian wszelkich. BÓG po staropolsku to był Świętowit, a BOGI to były wszystkie inne Bóstwa. Mówiono też Jesse Bóg, ale Jesse to Bóg Niewidzialny, Bóg Duch w wierzeniach dawnych Słowian. Mówiąc po polsku BOŻE, BOŻE, wzywamy jednoznacznie Świętowita (Sventevit) lub postać niewidzialną, bezcielesną czyli Jesse. W wołaczu Jesse to Jessu!, wołali nasi Praojcowie, tyle, że żadnego Żyda Jeszua nie mieli na myśli, a DUCHA BOGA, ŚWIĘTEWITA, Wszechobecnego. Jezu w Polsce zrobiono, żeby się pod słowiańskie wołanie Jessu, Jessu podszywać i lud oszukiwać. 

Nasi dziadowie słowiańscy przy­zywali Ducha Wszechrzeczy zwąc go Jesse, a gdy wołali to brzmiało Jessu, Jessu! A że podwójne ss podobne jest w wymowie z, to pewni „misjonarze” spryciarscy wprowadzili nam imię Jezu (Jesus)! 

„Hallu, Hallu, Jesse Hallu Jessu, Jessu, Hallu Jesse!”

Tak śpiewali dawni Polacy, Słowianie i dlatego zamiast Rabbi Jehoszua mamy Jezusa. Prawdziwie religijny kult bliski sercu i duszy każdego Polaka, a były to kulty Najwyższego Boga – Jesse, Świętowit, a także kulty Bogini, Matki Niebios, Lajla, po którym zostały festyny z Lajkonikiem! Słowianie wierzyli w nieśmiertelność duszy, w karę i nagrodę po śmierci. Dusza, według nich, jest czymś zmysłowym, dlatego wyszedłszy z ciała, potrzebuje jeszcze pamięci i opieki żyjących, którzy jej zastawiają pokarmy i napoje. Ciała zmarłych grzebali lub też palili, a popioły chowali w urnach do grobów (żalów, mogił). Przypomina to zwyczaje indyjskie, niemniej jak panujący (jeszcze w IX i X wieku) u Słowian obyczaj, że żona po śmierci męża w jego stos się rzucała. 

Na terenie Polski działają następujące grupy i ruchy rodzimowiercze (alfabetycznie): 

* Fundacja Watra. Watra to święty ogień religii naszych słowiańskich przodków, ogień który płonie w naszych polskich sercach. Jako politeiści uważają że jest wielu Bogów odpowiadających za różne sfery życia/śmierci i świata/światów, sił natury etc. "Watra" działa we Wrocławiu. 

* Gromada Swarga – Polska aby odrodzić się, musi wrócić do swych korzeni, do własnej prapolskiej wiary. Gromada Swarga działa w Łodzi. 

* Grupa WiD (WiD - Wiedza i Dzieło - rozwinięcie skrótu i zarazem dewiza grupy) powstała w roku 2006 i skupia osoby zainteresowane ocaleniem śladów oraz rozpowszechnieniem wśród ogółu społeczeństwa świadomości o istnieniu religii oraz kultury przedchrześcijańskiej na terytorium Polski, a także szerszym, ze zwróceniem szczególnej uwagi na obszar Słowiańszczyzny. Grupą w pełni nieformalna. Grupa WiD działa w Warszawie. 

* Kołomir – Stowarzyszenie Rodzimowierców Warmińskich. Trzeba pójść i zniżyć się pod strzechę wieśniaka w różnych odległych stronach, trzeba śpieszyć na jego uczty, zabawy i różne przygody. Tam, w dymie wznoszącym się nad głowami, snują się jeszcze stare obrzędy, nucą się dawne śpiewy i wśród pląsów prostoty odzywają się imiona Bogów zapomnianych. Stowarzyszenie "Kołomir" działa w Olsztynie.

* Nadwarciański Krąg Rodzimowierczy – stowarzyszenie zwykłe zarejestrowane, skupiające grupę rodzimowierców z Wielkopolski. Stowarzyszenie NKR działa w Poznaniu. 

* Stowarzyszenie Gontyna - data wpisu do rejestru stowarzyszeń: 2010-03-12 Siedziba: Bieliny. Obszarem działań stowarzyszenia jest m.in. podtrzymywanie i upowszechnianie tradycji narodowej, pielęgnowanie polskości, rozwój świadomości narodowej, obywatelskiej i kulturowej. Wielu członków Gontyny zamieszkuje ciekawe, oryginalne, czasami historyczne posesje. Stowarzyszenie zamierza wykorzystać te zasoby tworząc ciekawe trasy turystyczne bazujące na miejscach noclegowych i warsztatach starych rzemiosł we wspomnianych obiektach. Działania Gontyny są kierowane zarówno do członków stowarzyszenia jak i na zewnątrz. 

* Stowarzyszenie Macierz - nawiązuje do najstarszych kultur duchowości słowiańskiej oraz indoeuropejskiej jakich ślady zachowały się na ziemiach polskich. Działa na całym obszarze Rzeczpospolitej Polskiej, zajmuje się także szeroko pojętą ekologią, ochroną przyrody, pomnikami przyrody, dawnymi miejscami kultu, prawami człowieka, prawami mniejszości wyznaniowych w Polsce. Posiada lokalnie działające filie w kilkudziesięciu miejscowościach w Polsce. Propaguje pradawne zwyczaje i obrzędy, zajmuje się rekonstrukcjami wielu zapomnianych kultów słowiańskich i indoeuropejskich znanych na słowiańszczyźnie, propaguje tworzenie oddolnych wspólnot, unii i konfederacji słowiańskich. 

* Stowarzyszenie Żertwa - powstało w 2010 roku. Celem Żertwy jest propagowanie wiedzy o religii, kulturze i historii naszych słowiańskich przodków. Pragną przybliżać społeczeństwu w miarę swoich możliwości i środków, wiedzę o naszych słowiańskich korzeniach. Stowarzyszenie Żertwa działa w Bydgoszczy. 

* Rodzimy Kościół Polski - rodzimowierczy związek wyznaniowy, nawiązujący do etnicznych, przedchrześcijańskich wierzeń Słowian. Wpisany do rejestru kościołów i związków wyznaniowych MSWiA w dniu 24 marca 1995 pod numerem 95. Siedzibą wyznania jest Warszawa. Na terenie kraju działają świątynie skupiające wyznawców z danego regionu. Już nieistniejący. 

* Związek Wyznaniowy Rodzima Wiara - jest zarejestrowanym i legalnie działającym, z gruntu politeistycznym i rodzimym związkiem wyznaniowym w Polsce, od lat działającym także na szerokim polu międzynarodowym.

* ZZW Słowiańska Wiara - wiara, która przetrwała. Ideą, która od początku przyświeca jest ożywienie Słowiańskiej Wiary i Tradycji z jej wszystkimi aspektami materialnymi jak i duchowymi.

Słowianie - Lechina - Słowiańska Stara Wiara - V-VII wiek

LINKI 

Wiersze i pieśni słowiańskie 

http://lalitamohan-himawanti.blogspot.com/2015/08/wiersze-i-piesni-slowianskie.html 

Słowianie - Unia Słowiańska - Panslawizm 

http://lalitamohan-himawanti.blogspot.com/2015/04/slowianie-unia-slowianska-panslawizm.html

Unia Słowiańska - Konfederacja Słowian 

http://lalitamohan-himawanti.blogspot.com/2015/06/unia-slowianska-konfederacja-slowian.html

Inglizm - bredy nawiedzenia czy stare baśnie 

http://lalitamohan-himawanti.blogspot.com/2015/01/inglizm-slowiansko-aryjskie-wedy-i.html 

Wielka Bogini - Opracowanie ogólne o Bogini 

http://lalitamohan-himawanti.blogspot.com/2014/05/wielka-bogini-himawanti.html

Bogini Śiwa i Kali - Kulty wedyjskich bogiń na słowiańskiej ziemi 

http://lalitamohan-himawanti.blogspot.com/2013/09/bogini-siwa-i-kali-wedyjskie-kulty.html 

Mokosza - Bogini Słowian, Matka Ziemia, Matka Boża 

http://lalitamohan-himawanti.blogspot.com/2015/08/mokosza-bogini-slowian.html

Słowiański język staropolski 

http://lalitamohan-himawanti.blogspot.com/2014/04/slowianski-jezyk-staropolski-mowa.html