Sułtanka Mihrimah córka cesarzowej Hurrem i padyszacha cesarza Sulejmana Wspaniałego
Sułtanka Mihrimah (ur. 21 marca 1522, zm. 25 stycznia 1578) — córka Sułtana Sulejmana i Sułtanki Hürrem, żona Rüstema Paszy (Rüstem Pasha Opuković) ze Skradiny, na początku gubernatora Dıyarbakır potem wezyra i wielkiego wezyra. Była ukochaną córką Sułtana Sulejmana (Süleyman, Salomon), dlatego Hürrem i sama Mihrimah często to wykorzystywały do własnych celów, w tym w walce z agresywną i knującą nieustannie kolejne spiski sułtanką Mahidevran. Po śmierci rodziców Mihrimah została Valide Sultan (Cesarzową Matką) haremu swojego młodszego brata - Sułtana Selima II Pijaka (Mest). Jej następczynią została szwagierka - Nurbanu (Cecylia) także jako Valide Sultan i regentka. Mihrimah była bardzo podobna do swojej matki Sułtanki Hurrem - nie bała się mówić co myśli i zawsze stała murem za swoją matką Sułtanką Hurrem, Roksolaną, która powtarzała jej, żeby nie ufać nikomu poza swoją rodziną.
 |
| Sułtanka Mihrimah |
Sułtanka Mihrimah urodziła się w Konstantynopolu, dzisiejszym Stambule - ówczesnej stolicy Imperium Osmanów. Sułtanka Mihrimah wiele podróżowała po Imperium Osmańskim razem z ojcem Sulejmanem Wspaniałym, kiedy podbijali nowe ziemie dla Imperium. Jest napisane w literaturze perskiej, że podróżowała na kolejne wojny z ojcem na arabskim ogierze zwanym Batal na którym jeździła w bitwie pod Gizą w północnym Egipcie w pobliżu Aleksandrii. W Konstantynopolu w dniu 26 listopada 1539, w wieku siedemnastu lat, Sułtanka Mihrimah wyszła za mąż za Damata Rüstema Paszę (ur. 1500 – zm. 10 lipca 1561), z pochodzenia Chorwata z Bośni. Choć związek od strony miłosnej nie był szczęśliwy lecz polityczny, Sułtanka Mihrimah rozkwitła jako patronki sztuki i kontynuowała podróże wojenne z ojcem aż do śmierci jej męża. Małżeństwo Mihrimah z Rustemem Paszą trwało 21 lat, aż do śmierci Rustema Paszy.
Sułtanka Mihrimah urodziła się z punktu widzenia dzisiejszego kalendarza w wiosenną równonoc, jednak z uwagi na zmiany w kalendarzu i przesunięcia punktu równonocy wiosennej (1582/1583), pierwszy dzień wiosny w tamtych latach przypadał na około 11 marzec, zatem urodziła się faktycznie w dziesiątym dniu trwania wiosny po równonocy. Słońce w koniunkcji z Merkurym w Znaku Barana, ale w gwiazdozbiorze Ryby. Dzień później dolne przejście koniunkcyjne Merkurego pod tarczą Słońca. Jowisz, Saturn, Wenus, Mars i Merkury ułożone w jednej linii wzdłuż ekliptyki poprzedzały wschód Słońca w czasie narodzin sułtanki Mihrimah. Księżyc w czasie ostatniej kwadry w koniunkcji z Jowiszem. Księżyc i Jowisz były oczywiście w kwadraturze do Marsa, a także do Słońca, Merkurego i Wenus. Uran był w koniunkcji z Plejadami, zapewne w pobliżu Ascendentu lub nad Ascendentem. Bardzo charakterystyczna jest kwadratura Marsa i Jowisza oraz sekstyl Jowisza i Wenus. Węzeł wstępujący Rahu w pobliżu Merkurego, w koniunkcji z Merkurym i Słońcem.
 |
| Prawdopodobny horoskop Sułtanki Mihrimah |
W sułtańskim haremie nikt nie miał prostego życia, a los życiowych komplikacji i zamętów nie ominął też Sułtanki Mihrimah. Z pozoru dziewczyna jako córka samego władcy, imperatora, cesarza tureckiego, powinna szczęśliwie przebierać w chłopakach, ale dla matki musiała wyjść za Rustema Paszę z powodów politycznych. Nie była w stanie go pokochać, ale presja matki Sułtanki Hurrem była silniejsza. Z początku Rustem Pasza jako małżonek chciał się do niej zbliżyć, ale odtrącanie ze strony Sułtanki Mihrimah sprawia, że Rustem Pasza szukał pocieszenia u innych kobiet. Po jego śmierci Sułtanka Mihrimah była posądzana zarówno o jego zgon oraz o śmierć Mustafy - najstarszego syna Sułtana Sulejmana Wspaniałego.
Sułtanka Mihrimah bardzo wyjątkowo kochała rodzeństwo ale z powodu zagrywek o władzę przeciwko bratu Bayezidowi i jego dzieciom znienawidziła swojego starszego brata Selima II Pijaka i jego dzieci. Po śmierci swojej matki Sułtanki Hurrem sprawowała funkcję Valide Sultan, Sułtanki Matki (Cesarzowa Matka), czyli zarządzała sułtańskim haremem. Jak wiadomo z historycznych opowieści tureckich od małego szalała za rycerskim Bali Beyem, który jednak z powodów osobistych i niechęci do dworskich knowań odrzucił zachęty młodej księżniczki do zajęcia się bliżej jej osobą. Uczucia swoje z czasów dzieciństwa i podlotka będzie pielęgnować, jednakże tylko ze swojej strony, gdyż Bali Bey nigdy się nie odwzajemnił.
Historyczna sułtanka jedynie w dzieciństwie miała być pięknością dworską, później po miłosnych zawodach swego serca stała się bardziej szpetną kobietą ze sporą nadwagą. Miała przyrodnią siostrę Raziye, córkę Mahidevran, która była wyjątkowo piękną kobietą, często porównywaną do wiosny. Z racji, że Sułtanka Mihrimah była zazdrosna o urodę Raziye, jej matka Sułtanka Hurrem doprowadziła do szybkiego wyjścia za mąż przez Raziye za Yahyę, przybocznego oficera i doradcę Księcia Mustafy. Rustem Pasza został w końcu wezyrem, a potem wielkim wezyrem, był jednak współwinny śmierci księcia Mustafy - syna cesarza Sulejmana Wspaniałego i Sułtanki Mahidevran, chociaż faktycznie jedynie brał udział w realnej obronie dzieci Hurrem przed agresywną, złośliwą i bestialską sułtanką Mahidevran, która nieustannie knuła jak wyeliminować Hurrem i jej potomstwo jako swoją urojoną konkurencję. Można powiedzieć, ze wszelkie nieszczęścia jakie dotknęły dwór sułtański miały swoją przyczynę w podstępnych i złośliwych knowaniach sułtanki Mahidevran, która jako pierwsza rozpoczęła mordowanie dzieci Hurrem zlecając zabójstwo jej najstarszego syna Mehmeta, a wcześniej kilka razy próbowała zamordować sułtankę Hurrem czyli Roksolanę, w czym wspierał ją wielki wezyr Ibrahim Pasza. Mahidevran najbardziej podpadła sułtanowi za to, że posłała zatrute jedzenie na stół sułtana w czasie jego kolacji z Hurrem, co było faktycznie próbą zabójstwa sułtana Sulejman i sułtanki Hurrem.
Imię Sułtanki Mihrimah wymawiane i zapisywane jest jako Mihrumah, Mihr-î-Mâh, Mihrî-a-Mâh or Mehr-î-Mâh. Urodziła się w Konstantynopolu jako Mehr-î-Mâh co oznacza: Mehr (Mihr) Słońce (literacko: łaskawość, współczucie, czułość, miłość) i Mah - Księżyc. Mihr-Mah lub Mehr-i-Mah oznacza dosłownie Słońce-Księżyc czyli Słoneczno-księżycowa, gdyż w czasie jej narodzin Słońce i Księżyc pięknie świeciły na niebie, co uważano za pomyślny znak z niebios, za łaskę niebios dla potomstwa. Sułtanka Roksolana czyli Hurrem lubiła swojego zięcia Rustema Paszę, gdyż był Chorwatem i mogła się z nim porozumiewać w języku słowiańskim, którego prawie nikt na dworze imperialnym nie znał, co zapobiegało podsłuchiwaniu ich rozmów. Ślub sułtanki Mihrimah z Rustemem Paszą odbył się w 1539 roku, a uroczystości weselne trwały przez tydzień, od 11 do 16 listopada 1539 roku włącznie. Wesele sułtanki Mihrimah połączone zostało z obrzezaniem aż trzech braci panny młodej, Mustafy syna Gulbahar (Mahidevran) oraz synów sułtanki Hurrem książąt Mehmeda i Selima. Takie uroczystości zawsze były okazją do organizowania festynów dla poddanych dynastii Osmanów. Na Placu Końskim, zwanym w oryginale Atmeidan, odbyły się liczne pokazy rzemiosł i umięjętności wojskowych.
Mihrimah była bardzo związana z rodzonym bratem Mehmetem zamordowanym przez zakażenie ospą przez zabójców wynajętych przez złowrogą sułtanke Mahidevran. Mehmet (Mehmed) był od Mahidevran starszy tylko o rok. Mihrimah bardzo kochała też najstarszego brata przyrodniego Mustafę i najmłodszego, chorego i garbatego Cihangira (Dżihangira). Selim i Bajazyd (Bayezid) w jej oczach byli trochę nieodpowiedzialni i narwani. Mihrimah była osobą w rodzinie sułtana Sulejmana, która najbardziej przeżywała śmierć brata Mehmeta. Mihrimah dostała od swojej matki, sułtanki Hurrem ważne zadanie: troszczyć się o wszystkich braci. Zawsze pamiętała o prośbie matki, jednak zadanie to było delikatnie mówiąc, niewykonalne z powodu turkijskich zwyczajów takich jak walka rodzeństwa o sukcesję po ojcu na śmierć i życie.
Sułtanka Mihrimah zachęcała swojego ojca Sułtana Sulejmana Wspaniałego, aby uruchomić kampanię przeciwko katolickiej Malcie giaurów, budując flotę 400 galer na własny koszt czyli z własnych dochodów. Jak jej matka pisała także listy do Zygmunta II króla Polski, żeby w dniu śmierci ojca pożyczył 50.000 złotych suwerenów, aby jej brat Sułtan Selim II mógł spełnić swoje najpilniejsze potrzeby. Nie była tylko księżniczką osmańską, ale funkcjonuje jako Valide Sultan (odpowiednik "Królowa Matka" i "Cesarzowa Matka") dla swojego brata Selima II. W osmańskiej Turcji, Valide Sułtan tradycyjnie miała dostęp do znacznych zasobów gospodarczych i finansowanych, a także była patronką dużych projektów architektonicznych oraz charytatywnych. Sułtanka Mihrimah po śmierci Rustema Paszy stała się najbogatszą kobietą imperium osmańskiego.
Najsłynniejsze budowle ufundowane przez wakf (fundację) Mihrimah to dwa kompleksy architektoniczne, w tym meczet Istanbul - miejsce, które nosi jej imię, meczet zaprojektowany przez głównego architekta ojca, Sinana. Meczet Mihrimah w Edirne Gate, na zachodniej ścianie starego miasta Konstantynopola, był jednym z najbardziej pomysłowych projektów Sinana. Drugi meczet jest znany jako İskele Meczet, który jest jednym z najważniejszych zabytków. Istnieje mit o tych dwóch meczetach. Jest powiedziane, że nadworny architekt Sinan zakochał się w Sułtance Mihrimah i zbudował mniejszy meczet w Edirnekapi bez zgody pałacu, na własną rękę, poświęcony jego miłości do księżniczki. Legendy nadal twierdzą, że w dniu 21 marca w czasie zachodu słońca, między dwom meczetami zachodzi i wschodzi słońce. Sułtanka Mihrimah zmarła w Konstantynopolu w dniu 25 stycznia 1578 roku i została pochowana w Meczecie Sulejmana Wspaniałego, obok grobu swojej matki.
Prawdziwy rozkwit żeńskiej siły w Imperium Osmańskim, kiedy to kobiety sprawowały realną władzę, miał miejsce w drugiej połowie XVI wieku. Sułtanat Kobiet to okres w Imperium Osmańskim trwający blisko 130 lat, począwszy od czasów Sulejmana Wspaniałego – najdoskonalszego z władców imperium turkijskiego. Prekursorką sułtanatu kobiet został nie kto inny, lecz najbliższa sercu Sulejmana – Sułtanka Hürrem. Sułtan Sulejman najbardziej kochał swoją córkę Mihrimah, co było wykorzystywane przez Roksolanę czyli Sułtankę Hurrem. Ojca z owej sułtańskiej rodziny przeżył tylko jego syn Sułtan Selim II Pijak i jego córka Sułtanka Mihrimah, pozostałe z rodzeństwa zmarło lub zginęło wcześniej. Z potomstwa Sulejmana Wspaniałego i Sułtanki Hurrem najdłużej żyła Sułtanka Mihrimah.
Sułtanka Mihrimah żyła najdłużej ze wszystkich dzieci Sulejmana Wspaniałego. Wedle historycznych opowieści Sułtanka Mihrimah nie lubiła się z przyrodnią siostrą Raziye (córką sułtana Sulejmana i sułtanki Mahidevran) ponieważ rzekomo zazdrościła jej urody. Raziye jednakże po śmierci swego brata Mustafy zamieszkała z mężem na dalekiej prowincji i praktycznie nie bywała na sułtańskim dworze, a potem zmarła, w sumie bardzo młodo. Sułtan Sulejman, żeby spełnić natychmiast potrzeby córki, pożyczył od króla Polski - Zygmunta II Augusta - 50 000 złotych suwerenów.
 |
| Sułtanka Mihrimah |
Sułtanka Mihrimah, chociaż popierała do niechlubnego końca księcia Bayezida w zdobywaniu tronu, po śmierci swojego ojca padyszacha sułtana Sulejmana, gdy jej brat książę Selim II Mest czyli Opój został padyszachem, następcą swojego ojca, natychmiast pospieszyła mu z wizytą i pomocą, i na najpilniejsze potrzeby pożyczyła 50 tysięcy altynów. Poprzez swoje wpływy oddziaływała bezpośrednio na decyzje polityczne brata, a miała także dobre układy z ówczesnym wielkim wezyrem Mehmedem Sokollu, który najbardziej zajmował się kierowaniem sprawami imperium.
Mihrimah jako Valide Sultan panowała nad haremem od 7 września 1566 do 15 grudnia 1574 czyli do śmierci swojego brata Selima II Opoja. Jej poprzedniczką była Ayşe Hafsa, a następczynią była szwagierka Nurbanu Sultan (Cecylia) - żona Selima II Mesta, w charakterze regentki swojego syna. Sułtanka Mihrimah była matką dla trojga dzieci: sułtanki Ayşe Humasah Hanımsultan, sultanzade Murad Osman Bey oraz sultanzade Mehmed Bey (dostał imię na cześć po zmarłym bracie Mehmecie).
Mihrimah była przykładem księżniczki bardzo bogatej i wpływowej, która w życiu miała wszystko oprócz miłości wzajemnej. Jej miłosnym marzeniem było wyjść za Bali Beja, który jednak powstrzymywał się z powodów osobistych i pragmatycznych od odwzajemnienia jej uczuć. Odrzucił propozycję poślubienia jej daną mu przez sułtana Sulejmana, oficjalnie z powodu tego, że wychowywał ją od dziecka jako jej ochroniarz i uważał za dziecko, a nie za obiekt uczuć osobistych. Prywatnie wiadomo, że cierpiał po utracie swojej ukochanej, która zmarła na czarną ospę i zwyczajnie nie chciał innej kobiety, postanawiając żyć w samotności jako wojownik. Nie znosił także dworskich intryg i knowań które widział służąc w pałacu jako szambelan Sulejmana, nie chciał skończyć jak zięciowie sułtana Sulejmana w tym Ibrahim Pasza, którego stracono. Ostatecznie powrócił w rodzinne strony rezygnując z pracy na cesarskim dworze osmańskim. Nie chciał też wchodzić w drogę sułtance Hurrem, która miała inne plany dla swojej córki.
Wcześniejsza miłość Mihrimah którą był Yahya (Jahia) Bey, wybitny poeta i doradca księcia Mustafy przepadła z powodu dworskich intryg i jego służby dla księcia Mustafy oraz dla jego matki okrutnej i złowrogiej sułtanki Mahidevran, która pod groźbami uśmiercenia zakazała mu wszelkich kontaktów z Mihrimah. Zła kobieta jaką była sułtanka Mahidevran była przyczyną wielu krzywd i cierpień, zarówno sułtanki Hurrem jak jej córki Mihrimah oraz morderczynią, zleceniodawczynią zamordowania księcia Mehmeta, ukochanego brata Mihrimah. Rustem Pasza był jednym z najbogatszych osób w historii imperium osmańskiego i jedynie bogactwo po mężu towarzyszyło księżniczce Mihrimah w jej ostatnich latach życia już po śmierci męża. Sama biblioteka Rustema Paszy liczyła ponad 5 tysięcy książek, a spis majątków i posiadłości zajmuje opasłą księgę przechowywaną jako dokument historyczny. Rustem Pasza zapisał się w historii imperium jako najdłużej pracujący w służbie imperium wezyr, chociaż była to pozycja polityczna często kończąca się przedwczesną śmiercią.
Od początku dorosłego życia sułtankę Mihrimah trapiły dolegliwości reumatyczne z którymi zmagała się aż do śmierci. Rustem Pasza pośród wezyrów miał opinię najbardziej zazdrosnego męża, a jego zazdrość uchodziła wręcz za wzorzec chorobliwej czy obsesyjnej zazdrości. Mihrimah, po śmierci swojej matki Hurrem w 1558 roku została faktyczną doradczynią sułtana Sulejmana, aż do jego śmierci w 1566 roku, a działała wówczas faktycznie z mocą i auterytetem Valide Sułtan czyli Cesarzowej Matki.
Sułtanka Ayse Humasah Hanim, Ajsze Hanim - to córka sułtanki Mihrimah i Rustema Paszy. Jest pierwszym dzieckiem sułtanki Mihrimah i Rustema Pasza, urodziła się w 1541 roku w Stambule, zmarła w 1594 roku, także w Stambule. W serialu "Wspaniałe stulecie" grały ją trzy aktorki. Nie pokazali jej jednak jako dorosłej osoby, pojawiała się raczej rzadko, epizodycznie. Historycznie wzięła ślub z dużo starszym od niej wielkim wezyrem Szamsem Ahmedem Paszą (1492—1580) w 1561 roku i miała z nim pięciu synów dzieci oraz dwie córki. Jedna córka zmarła młodo w dzieciństwie w 1576 roku, jeden syn zmarł w 1590 roku, dwóch kolejnych synów zginęło w bitwie pod Kupą koło Sisak (Chorwacja) w 1593 roku, tylko jeden, Abdurrahman, żył dłużej od matki, aż do 1597 roku. Po śmierci pierwszego męża wyszła za mąż za Niszandżi Feridun Beya, który zmarł rok po tym ślubie. W 1590 roku wyszła za mąż po raz trzeci za Aziza Mahmuda Efendi Hyudayi.
Starszy brat Mihrimah, książę Mehmed zmarł w 1543 roku zamordowany na zlecenie złośliwej sułtanki Mahidevran, matki jej przyrodniego brata księcia Mustafy. Miała również czterech młodszych braci: Abdullaha (zm. w 1546 roku), Selima (zm. w 1574 roku), Bajazyda (zm. w 1561 roku) i Dżihangira (zm. w 1553 roku). Po śmierci sułtanki Mihrimah w jej 56 roku życia, silną pozycję na dworze osmańskim miała jej jedyna córka, sułtanka Ajsze Humaszah Hanımsultan. Mihrimah zmarła w Stambule 25 stycznia 1578, cztery lata po swoim bracie padyszachu Selimie i została pochowana w meczecie Sulejmana Wspaniałego obok swojej matki i ojca. Nie jest dokładnie znana przyczyna jej śmierci chociaż wspomina się o możliwym otruciu w wyniku dworskich spisków lub o śmierci na chorobę nowotworową podobną do tej na jaką umarła jej matka sułtanka Hurrem - Roksolana.
Z wielkich zasług sułtanki Mihrimah dla imperium i wiary muzułmańskiej w wersji sunnickiej wspomina się, że na jej koszt naprawiono 'Ayn Zubaydah - cudowne źródło wody w Mekce. Założyła także podwaliny pod zakłady czy kuźnie dostarczające żelaznych okuć i sprzętu żelaznego dla floty czyli dla osmańskiej marynarki wojennej.
Mihrimah jest ważną postacią w tureckim hicie eksportowym "Wspaniałe stulecie" z turecka zwanym Muhteşem Yüzyıl. Zagrały ją kolejno:
- Ayda Acar - jako małą dziewczynkę
- Melis Mutluç – jako trochę starsza dziewczynkę
- Pelin Karahan – jako nastolatkę i dorosłą kobietę
Znaczenie tej postaci było niewielkie, dopóki nie dorosła.
IMPERIUM OSMAŃSKIE XV-XVII WIEK
LINKI
Sułtanka Hurrem Roksolana i Wspaniałe Stulecie Osmanów
Wspaniałe Stulecie - XVI - Złoty Wiek Imperium Osmanów i jego władcy
ciekawa postać, znana mi z serialu historycznego "Wspaniałe Stulecie"
OdpowiedzUsuń