czwartek, 1 czerwca 2017

Turhan Hatice i Sułtan Mehmed IV

Sułtanka Turhan Hatice, Sułtan Ibrahim i jego syn Sułtan Mehmed IV 


Turhan Hatice - ur. 1627 – zm. 4 sierpnia 1683 roku – konkubina i faworyta Sułtana Ibrahima I, matka i Valide Sultan Mehmeda IV. Była jedną z dwóch kobiet w historii Imperium Osmańskiego, które były oficjalnymi regentkami (pierwszą była Sultanka Mahpeyker Kösem, z domu Anastazja). Sułtanka Turhan to ważna postać podczas tureckiego sułtanatu kobiet. Imię Turhan oznacza "Łaskawa" lub "Podarowana". 

Sułtanka Turhan Hatice
Turhan Hatice, urodzona najprawdopodobniej nad Donem, której oryginalne imię znane jest jako Nadia (ros. Надя), pochodziła z terenów dzisiejszej Ukrainy, co oznacza, że była branką krymskich Tatarów sprzedaną do haremu władcy w Stambule. Wedle większości źródeł to Sułtanka Kösem podarowała Turhan Sułtanowi Ibrahimowi, swojemu ostatniemu synowi, zresztą na swoją zgubę. Podczas jednego z najazdów tatarskich została porwana i sprzedana do niewoli. W wieku okołu 12-14 lat, została wysłana do pałacu Topkapı, jako prezent od Chana krymskiego Mehmeda III Gireja, dla matki sułtana Ibrahima I, sułtanki Kösem. Anthony Anderson uważa, że Turhan była siostrą Yusuf-Agi, który zmarł w 1689 roku, ale nie wiadomo w jaki sposób dostał się on do sułtańskiego pałacu aby wspierać i chronić siostrę. Sułtanka Kosem uważała, że dziewczynę czeka dobra przyszłość w haremie i oddała ją swojej córce Sułtance Burhan Atkike na wychowanie i przyuczenie do pałacowego życia, co trwało około dwóch lat. 

W dniu 2 stycznia 1642 roku Turhan Hatice urodziła przyszłego sułtana Mehmeda IV. W kolejnych latach dała mu jeszcze trójkę dzieci, w tym dwie córki. Turhan Hatice była jedną z ośmiu głównych konkubin (Haseki Sultan) Ibrahima I. Nigdy jednak nie została jego prawowitą małżonką. Utraciła łaskę Sułtana Ibrahima wkrótce po śmierci ich młodszego synka Ahmeda, ur. w 1643 roku, co miało miejsce w rok po jego narodzeniu czyli w 1644 roku. W 1645 roku urodziła jeszcze sułtankę Beyhan "Bibi". 

Turhan należała do grona pięknych kobiet haremu, charakteryzowały ją blond włosy w rudym odcieniu, niebieskie oczy, ładna figura i piegi. Według pewnej opowieści, sułtanka Turhan zarzuciła swojemu mężowi Ibrahimowi I, że ten poświęcał więcej uwagi synowi służącej z czasów gdy był jeszcze księciem niż własnemu dziecku z prawem do następstwa tronu. Rozgniewany władca wrzucił wtedy ich synka Mehmeda IV do fontanny tak, że rozbił sobie głowę o mur fontanny. Gdyby nie szybka interwencja służby, książę mógłby stracić życie. Po tym zdarzeniu pozostała mu blizna w okolicach czoła. Zgodnie z inną wersją, Ibrahim I wrzucił go tam, aby przekonać się, czy jego syn nadawał się na sułtana, acz mogły mieć miejsce oba incydenty w różnym czasie. 

W dniu 8 sierpnia 1648 roku Sułtan Ibrahim został zdetronizowany, a parę dni później uduszony. Brak zdolności politycznych nowego sułtana doprowadził do utraty w 1646 Tenedosu po tym, jak sam wszczął wojnę z Wenecją o Kretę. Charakteryzowała go natomiast wysoka skłonność do dzikiego okrucieństwa i wyuzdania seksualnego. Według relacji jednego z kronikarzy dopuszczał się gwałtów na dziewicach sprowadzanych z jego rozkazu do pałacowego ogrodu, po czym na skutek zakochania się w Armence Sekerpare "Kostce Cukru" (nazywanej tak przez niego korpulentnej kochance, najgrubszej z całym cesarstwie turkijskim) kazał wymordować liczący 280 kobiet harem w celu uśmierzenia zazdrości swej upiornie zazdrosnej konkubiny. Związane w worku ofiary utopiono w rzece. Niepoczytalność Sułtana Ibrahima I doprowadziła w końcu do siłowego obalenia jego rządów. Ocalała z rzezi kobieta odpowiedziała o mordzie poddanym sułtana, a ten został zamknięty w klatce i ostatecznie uduszony za pomocą cięciwy z łuku.