Wielka Macierz - Wielka Bogini Matka - Pramacierz - Magna Mater
Szczególne miejsce w niemal każdej mitologii i religii misteryjnej zajmuje postać, określana jako Wielka Macierz, Magna Mater, Wielka Bogini, Bogini Matka, Wielka Bogini, w sanskrycie Mahadevi (Mahaadewi). Wszystkie te miana odnoszą się do prabogini, której domeną jest macierzyństwo, płodność, miłość, akt stworzenia, Ziemia, Moc, Magia. Wszechpotężna, władająca światem, obdarzona nieograniczoną wręcz płodnością, opromieniająca wszystkie stworzenia boska rodzicielka. Wiele było takich bogiń w historii ludzkości jednak zapoznawczo wymieniamy zwykle zaledwie kilka najbardziej znanych Imion Świętej Matki, Wielkiej Macierzy. Bogini to żeńska personifikacja Absolutu lub różnych jego aspektów, boska istota nadprzyrodzona w formie żeńskiej postaci antropomorficznej. W zależności od danej kultury, boginie były pojmowane jako byty niezależne, wszechogarniające, określane przez religioznawców jako Bogini Matka, Wielka Bogini, Matka Bogów, Matka Boska, Macierz lub też jako jedno z wielu bóstw o określonych funkcjach i atrybutach w systemach politeistycznych.
 |
| Bogini Matka Ziemia |
Kult Bogini Matki (sanskr. Devi Maa lub Śri Devi) istniał już w neolicie, lecz jest również obecnie silny zwłaszcza w hinduizmie, gdzie jest ona czczona pod wieloma postaciami i imionami. Występuje tam ona zarówno w postaci Wielkiej Matki (Kali, Durga, Ćandi, Dewi), w formach bóstw występujących w starożytnych mitach (np. Lakszmi lub Parwati), jak i w postaci pierwotnych wiejskich bóstw ochronnych (np. Manasa). Obecna również w niektórych odłamach chrześcijaństwa (np. Kolyrydianie, czczący Marię z Nazaretu jako boginię, chociaż Maria jest tylko co najwyżej deifikowaną ludzką istotą lub nosicielka semickiej Aszery). W wierzeniach starosemickich (ugaryckich, kananejskich) główną boginią była Aszirat (Aszera, Ellat, Allat, Isztar), żona boga El, później utożsamionego z Jahwe, JHWH. Funkcję dawnej aramejskiej bogini Aszery przeszły z czasem na kabalistyczne i gnostyckie pojęcie Szechiny (Szekina, arab. Sakina).
Najbardziej znaną w europejskiej kulturze odgreckiej jest prawdopodobnie grecka Bogini Gaja (gr. Gaia; łac. Tellus, Terra), Matka Ziemia, która wyłoniła się z pierwotnego Chaosu i dała początek całemu panteonowi bogów i bogiń, bóstw nieba. Mimo że wraz z powstawaniem kolejnych pokoleń bóstw nieba, bogów i bogiń, została zepchnięta na dalszy plan przez młodsze i bardziej przedsiębiorcze boginie, nigdy nie utraciła istotnego wpływu na losy wszechświata czy może raczej planety Ziemi i jej łańcucha globów oraz subtelniejszych sfer. Gaja to jedna z najstarszych bogiń greckiego panteonu, uosabiała płodność i macierzyństwo, małżonka Uranosa - boga nieba i kosmosu. Sama z siebie zrodziła Góry (Ourosi), z miłości jej i Eteru rodzi się Morze (Pontos). W każdym okresie mitologii jest ona obecna w przeróżnych postaciach, szczególnie u pradziejów, gdy u boku swego stworzonego aktem kreacji syna, a jednocześnie później poślubionego męża, Uranosa, panuje nad światem i rodzi kolejnych bogów.
